Hành khách có đủ tư cách để phê phán xe bus?

Tác giả bài viết, một người có “thâm niên” 8 năm (có lẽ xưa nay hiếm!) đi xe buýt, xin được đồng hành cùng độc giả bằng một vài phân tích sau.

Tại “anh”, tại “ả”, hay tại cả đôi bên?

Đành rằng hiện tại có nhiều xe, nhiều tuyến, nhiều điểm đỗ hơn, do đó dễ và có nhiều lựa chọn lộ trình hơn; nhưng lượng hành khách cũng tăng nhanh, lượng phương tiện giao thông còn tăng nhanh hơn sự mở rộng mạng lưới đường xá. Vì vậy, tắc đường, trễ giờ hay bỏ bến, bỏ tuyến vẫn còn đáng kể.

Đành rằng xe to đẹp hơn, hiện đại hơn, các nhà chờ và điểm trung chuyển được gia cố; song nắng mưa cũng gay gắt hơn, không khí cũng bẩn bụi hơn. Còn văn hóa phục vụ của tài xế và phụ xe thì đáng buồn là dậm chân tại chỗ. Vì nhân viên không học cao, vì luôn thiếu nhân lực nên các nhà quản lý phải nín nhịn mà thiếu đi sự uốn nắn, hay là ngược lại vì thường xuyên bị o ép, đối xử bất công mà nhân viên phóng nhanh vượt ẩu, bỏ việc, trút giận lên đầu hành khách? Tại “anh”, tại “ả”, hay tại cả đôi bên? Những trăn trở này khó có thể giải đáp trong một sớm, một chiều.

Tuy nhiên, có một thực tế mà ít ai phủ nhận được, đó là giá vé “rẻ như bèo” từ trước đến nay. Bởi vậy, lương thấp, nhân viên xe buýt hoặc bị bức xúc, bỏ nghề hoặc phải “lậu” bằng cách ăn bớt tiền dầu, tắt điều hòa, không xé vé sau khi thu tiền,… Bởi vậy, thái độ bực dọc đối với khách và mâu thuẫn giữa bộ phận điều hành với các lái, phụ xe vẫn nan giải.

Hành khách không đủ tư cách phê phán xe bus?

Về phía nhà xe là thế, còn chúng ta, những hành khách cũng cần xem lại mình. Chúng ta có tự giác chấp hành nội quy và tôn trọng người khác trên xe hay không?! Câu trả lời, thật đáng hổ thẹn, là chưa phải tất cả chúng ta đều được vậy.

Lên xe cười đùa, cãi vã, buôn chuyện, ôm ấp nhau; ăn uống, vứt rác, mở nhạc, viết-vẽ bậy lên ghế; lên-xuống lề mề làm mất thời gian của người khác; trốn vé, không nhường ghế cho đối tượng được ưu tiên...

Nếu thống kê một cách nghiêm chỉnh thì sự vi phạm của hành khách chúng ta còn thường xuyên hơn nhiều so với vi phạm của nhân viên xe buýt. Có thể chúng ta có “quyền” phê phán họ, nhưng chúng ta không đủ “tư cách, sự gương mẫu” để làm điều đó. Chúng ta không thể đòi hỏi được đối xử tốt nếu chúng ta làm điều xấu.

Nói đúng ra, những tiêu cực trong hoạt động của xe buýt không phải giờ đây mới xuất hiện hoặc ngày càng trầm trọng. Chẳng qua công nghệ thông tin phát triển cho phép mọi người phản ánh vụ việc nhanh hơn mà thôi.

Tuy nhiên, vấn đề chung của tất cả chúng ta sẽ không thể giải quyết tốt nếu sự phản ánh và sự phê phán chỉ phiến diện, thiếu thái độ tự phê bình, thiếu tinh thần xây dựng và lắng nghe để thấu hiểu nhau.

Độc giả Anh Dũng