Mọi con mắt đang đổ dồn về cuộc bầu cử quốc hội bổ sung tại Myanmar - sự kiện được coi là phép thử cho cam kết cải cách dân chủ của nước này. Chính phủ có thể cải cách nhanh bao nhiêu thì các trừng phạt của Mỹ và EU sẽ càng nhanh chóng được dỡ bỏ bấy nhiêu và tăng trưởng của quốc gia Đông Nam Á này sẽ càng được thúc đẩy bấy nhiêu.
Đây là cuộc bầu cử đầu tiên trong hơn 30 năm qua có sự tham gia của đảng đối lập Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ, do bà Aung San Suu Kyi đứng đầu. Mỹ đã bắt đầu lập lại quan hệ ngoại giao đầy đủ với Myanmar như một bằng chứng cho sự thừa nhận các cuộc cải cách chính trị đang diễn ra tại nước này. Như Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon nói tuần trước, người Myanmar đang "đem đến cho cộng đồng quốc tế một niềm hy vọng lớn".
Sự vươn lên của nền kinh tế Myanmar có thể thúc đẩy tăng trưởng khu vực, cũng như thương mại và đầu tư trong lòng ASEAN. Theo ước tính của IHS Global Insight, tăng trưởng GDP của Myanmar dự báo đạt khoảng 6%/năm cho tới năm 2020, với tổng GDP tăng gấp đôi lên mức 124 tỷ USD vào năm 2020.
Thị trường tiêu dùng nội địa cũng được kỳ vọng sẽ tăng mạnh, tạo một thị trường tăng trưởng nhanh cho xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của các nước khác trong ASEAN. Cuối cùng, dân số Myanmar đông thứ tư trong ASEAN, đạt khoảng 50 triệu người, cũng là một tiềm năng không thể bỏ qua.
Nhưng tốc độ tăng trưởng kinh tế của Myanmar sẽ còn nhanh hơn nữa nếu được thúc đẩy bởi các cuộc cải cách kinh tế mạnh mẽ hơn. Một nguy cơ chính đối với tăng trưởng nhanh này là làm tăng sức ép lạm phát. Lạm phát đã được dự báo ở mức trung bình 9% vào năm 2011, và sẽ lên tới 10% trong năm nay.
Giống như các quốc gia khác trong ASEAN, Myanmar đã nhất trí thời gian biểu tự do hóa thuế quan theo Thỏa thuận Khu vực Tự do Thương mại ASEAN. Dự kiến, các cuộc cải cách kinh tế và tự do hóa thuế quan của Myanmar sẽ rất quan trọng đối với mục tiêu của ASEAN tạo một thị trường chung duy nhất cho thương mại hàng hóa vào năm 2015. Tuy nhiên, Myanmar vẫn còn nhiều việc phải làm ở phía trước.
Một cuộc cải cách kinh tế vĩ mô cần thiết sẽ là thực thi kế hoạch một tỷ giá hối đoái duy nhất từ ngày 1/4, khi Myanmar chuyển sang chế độ tỷ giá thả nổi được điều tiết, cho phép hạn chế tình trạng bóp méo thị trường, đồng thời thúc đẩy tính cạnh tranh trong xuất khẩu.
Dự luật đầu tư của Myanmar sẽ thúc đẩy đầu tư, theo đó miễn thuế trong 5 năm cho các nhà đầu tư nước ngoài, bảo đảm không quốc hữu hóa, và nới lỏng kiểm soát tư hữu đất đai. Ngoài ra, người nước ngoài được quyền thuê đất, được lập doanh nghiệp mà không cần liên kết với doanh nghiệp địa phương, các công ty liên doanh có thể được thành lập với ít nhất 35% vốn nước ngoài. Các lao động không có tay nghề cao được các công ty nước ngoài tuyển dụng phải là 100% người bản địa, trong khi các công nhân lành nghề bản địa phải chiếm ít nhất 25% các hoạt động của một công ty sau 5 năm đầu tiên, 50% sau 10 năm và 75% sau 15 năm.
Nguồn tài nguyên dầu và khí tự nhiên của Myanmar là tiềm năng lớn cho sự phát triển tương lai. Chính phủ nước này gần đây ước tính trữ lượng khí tự nhiên vào khoảng 22.500 tỷ mét khối, nhấn mạnh đến tiềm năng phát triển có thật trong tương lai. Myanmar hiện đang thăm dò và khai thác cả trên đất liền và ở ngoài khơi, các đường ống dẫn dầu và dẫn khí tự nhiên đang được xây dựng từ bờ biển Arakan đến miền Nam Trung Quốc với tổng chi phí 2,5 triệu USD. Một số công ty dầu từ các nước châu Á đang khai thác các mỏ dầu và khí ở Myanmar.
Lĩnh vực nông nghiệp cũng có tiềm năng lớn đối với sự phát triển trong tương lai. Myanmar có thể cải thiện đáng kể thu nhập từ xuất khẩu gạo trong trung hạn, thông qua các công nghệ ứng dụng trong nông nghiệp như cải thiện năng suất lúa, công nghệ thu hoạch hiệu quả hơn, cũng như tác động của các biện pháp tư nhân hóa thị trường. Trong khi đó, du lịch cũng đang bật nảy, khi giới doanh nhân nước ngoài đến thăm Myanmar gia tăng mạnh nhằm tìm hiểu các cơ hội đầu tư vào đây.
Myanmar vẫn phụ thuộc mạnh vào hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, nhưng các cuộc cải cách kinh tế, nhu cầu nội địa tăng nhanh và đầu tư nước ngoài gia tăng cộng thêm chi phí nhân công tương đối thấp sẽ thúc đẩy tăng trưởng mạnh trong lĩnh vực sản xuất hàng hóa có giá trị gia tăng thấp.
Sự chuyển đổi sang một nền kinh tế thị trường sẽ tạo ra nhiều thách thức. Trong đó, một số thách thức chính là Myanmar cần cải thiện môi trường kinh doanh, cải cách doanh nghiệp nhà nước, phát triển lĩnh vực tài chính, và chống tham nhũng.
Một trong những ưu tiên trước mắt là cần thúc đẩy phát triển lĩnh vực tài chính, nhằm tạo bước đệm cho phát triển kinh tế. Điều này đòi hỏi tự do hóa mạnh mẽ lĩnh vực tài chính, để cho phép các thể chế tài chính nước ngoài tham gia cung cấp các dịch vụ tài chính cho sự phát triển kinh tế ở Myanmar. Bên cạnh đó, Myanmar cũng cần hợp tác chặt chẽ với IMF, WB và ADB trong hoạch định phát triển kinh tế của Myanmar. Đến nay đã có nhiều dấu hiệu tích cực về điểm này, sau khi Myanmar hợp tác với IMF trong quá trình cải cách tỷ giá hối đoái.
Nền kinh tế Myanmar có thể nổi lên như một nền kinh tế con Hổ ASEAN tiếp theo, bất chấp nhiều thách thức về chính trị và kinh tế, nếu Chính phủ Myanmar tiếp tục thúc đẩy lịch trình cải cách. Đây sẽ là lực đẩy mạnh và tích cực đối với khu vực ASEAN, giúp thực hiện mục tiêu dài hạn là thành lập Cộng đồng Kinh tế ASEAN.
Sau nhiều thập kỷ bị cô lập về kinh tế, các cuộc cải cách đang được áp dụng sẽ đem lại những tiến bộ đáng kể giúp tăng mức sống của người dân Myanmar, vì vậy, chính phủ chỉ cần chắc chắn rằng họ có thể giữ vững tốc độ cải cách nhanh chóng hiện nay./.
.svg){kind=icon}
